Эски ва янги президентлар қаршилашуви
АҚШ президенти Жо Байден ва рафиқаси сайланган президент Доналд Трамп ва рафиқасини қарши олди.
АҚШдаги ўзбекларни нима кутмоқда?
Шу кундаги асосий саволлардан бири шу бўлиб қолмоқда. Боиси, Доналж Трапм ишга киришган кунининг ўзидаёқ мамлакатдаги миграцияси сиёсатини тубдан ўзгартиришни ваъда қилган.
Кутилаётган муҳим ҳужжатларнинг мигрантлар депортацияси ва АҚШга келувчи миграция оқимини кескин торайтириш тўғрисида бўлиши айтилган.
Бунга қадар ҳам АҚШ Иммиграция ва божхона хизмати (ICE) 2023 йил сентябрдан 2024 йил сентябргача Ўзбекистонга 572 кишини депортация қилганини билдирган эди.
Иммиграция ва божхона идораси эълон қилинган ҳисоботда қайд этилишича, йил давомида 192 мамлакатга 271484 киши бадарға қилинган. Депортация қилинганлар сони ўтган йилнинг шу даврига нисбатан қарийб икки бараварга ортган.
Қўшма Штатлардан Ўзбекистонга қайтарилган ўзбеклар сони ҳам ўтган йилга нисбатан бир неча бараварга ошганини кузатиш мумкин. 2023 йилда 88 нафар ўзбекистонлик мажбуран ватанига қайтарилганди.
Шунингдек, аввалроқ 2023 йилнинг 1 октябридан 2024 йил май ойи охирига қадар АҚШнинг жанубий чегарасини 57 минг 200 нафар ноқонуний мигрант кесиб ўтиб, Калифорния штатига боришга ҳаракат қилгани, булардан 2900 нафари ўзбекистонлик экани билдирилган эди.
Трамп Марказий Осиёга нисбатан қандай йўл тутади?
Доналд Трампнинг Оқ уйга қайтиши қудратли давлатлар орасида мувозанат сақлашга кўниккан Марказий Осиё учун ҳал қилув палласи бўлиши мумкин.
Экспертлар “АҚШнинг янги президенти минтақага муносабатда анъанавий ёндашувларни ўзгартирармикан ёки бутун диққат-эътибор яна бизнес манфаатлар ва энергетикага қаратилармикан”, дея баҳслашмоқда.
Ноодатий ёндашувлари билан танилган Доналд Трамп Марказий Осиёга ҳамкорликнинг бюрократияси камроқ, келишув ва манфаатдорликка таянган янги турини таклиф қилиши мумкин. Бироқ минтақа иқтисодий музокаралардан ўз мустақиллигини мустаҳкамлашда фойдалана оладими?
Озодлик радиосининг Марказий Осиё бўйича таҳлилчиси Брюс Панниер Majlis подкастида ушбу саволларга экспертлар билан бирга жавоб излаган, қуйида ушбу подкастни тингланг:
Тошкент АҚШ билан стратегик шерикликни чуқурлаштирмоқчи
Ўзбекистонда 2025 йилга мўлжалланган давлат дастури лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилган. Бу лойиҳада Ташқи ишлар вазирлигига бир қатор вазифалар юкланди.
Лойиҳага мувофиқ, ташқи сиёсат маҳкамаси жорий йил якунига қадар Қўшма Штатлар янги маъмурияти вакиллари билан яқин ҳамкорлик ўрнатиш ва олий даражадаги ташрифни ташкил этиши керак.
Бундан ташқари, Тошкентда АҚШ билан кенгайтирилган стратегик шериклик мулоқотининг биринчи раундини юқори даражада ўтказиш, “C5+1” (Марказий Осиё ва АҚШ) форматидаги ҳамкорликни фаоллаштириш, жумладан, вазирлар учрашуви, тегишли ишчи гуруҳлар йиғилишларини ўтказиш, шунингдек, ушбу форматнинг 10 йиллиги муносабати билан Самарқандда юбилей саммити ўтказиш режалаштирилган.
Давлат дастури лойиҳасидан англашилишича, Тошкент Вашингтон билан хавфсизлик соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтириш имкониятини ҳам кўриб чиқмоқда. Қолаверса, АҚШ ҳукумати томонидан инсон ҳуқуқлари мезонлари бўйича эълон қилинадиган турли ҳисоботларда Ўзбекистоннинг юқори позицияларини сақлаб қолиш учун яқин ҳамкорликни давом эттириш вазифаси белгиланган.
Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов 8 январь куни АҚШнинг Тошкентдаги элчиси Жонатан Хеник билан музокара ўтказганди.
“Биз асосий йўналишлар бўйича ҳамкорлигимизни чуқурлаштириш йўлларини муҳокама қилдик ва турли даражадаги бўлажак тадбирлар жадвалини кўриб чиқдик. Ўзбекистон ва АҚШ ўртасидаги стратегик шериклик 2024 йилда самарали бўлди, 2025 йилда эса бундан-да кўпроқ ютуқларга эришишимизга ишончимиз комил”, дея пост қолдирган Ўзбекистон бош дипломати ушбу учрашув ортидан.
Озодлик аввал хабар қилганидек, 2024 йил 6 ноябрь куни Дональд Трампни президент сайловидаги ғалабаси билан табриклаган президент Шавкат Мирзиёев уни “бой тажрибали ва моҳир сиёсатчи” деб таърифлаган. Табрик матнида Тошкент ва Вашингтон ўртасидаги стратегик шерикликнинг янги даври айнан Трампнинг биринчи президентлик даврида бошлангани урғуланган.